بسم الله الرحمن الرحیم
یافارس الحجاز ادرکنی الساعه العجل
فضیلت و آثار دعا از دیدگاه روایات
این فصل چندین فایده از فواید دعا را دربردارد :
نخست اینکه دعا ، محبوبترین اعمال در نزد خداوند - جلّ جلاله - است . چنانکه در روایتی آمده که امام صادق (ع ) به نقل از پدر بزرگوارش فرمود که علیّ(ع ) فرمود : محبوبترین اعمال نزد خداوند سبحان در روی زمین ، دعا ، و برترین عبادت ، عفّت و پاکدامنی است .
دوّم اینکه : دعا ، انسان را از گزند دشمنان و مخالفان رهایی بخشیده ، و درهای روزی را به روی او می گشاید .
چنانکه روایت شده امام جعفر صادق (ع ) به نقل از پدر بزرگوارش فرمود که رسول اللّه (ص ) فرمود : آیا شما را راهنمایی ننمایم بر جنگ افزاری که شما را از دشمنانتان نجات داده و روزی هایتان را افزون گرداند؟ عرض کردند : بله . فرمود : شب و روز پروردگارتان را بخوانید ، زیرا براستی که دعا ، سلاح و جنگ افزار مؤ منان است .
و در حدیث دیگر از امام صادق (ع ) آمده است که :
دعا از جنگ افزار آهنین نافذتر است .
سوّم اینکه : دعا ، ستون دین ، و نور آسمانها و زمینهاست .
چنانکه از امام صادق ، جعفر بن محمّد از پدربزرگوارش (علیهماالسلام ) نقل شده که رسول خدا(ص ) فرمود : دعا ، سلاح مؤمنین و ستون دین ، و علّتِ روشنایی آسمانها و زمین است .
چهارم اینکه : دعا ، از وقوع اموری که تقدیر شده و یا نشده جلوگیری می کند .
چنانکه عمر بن یزید نقل می کند که از حضرت ابی ابراهیم امام کاظم (ع ) شنیدم که می فرمود : براستی که دعا از وقوع اموری که تقدیر شده و یا نشده جلوگیری می کند .
وی می گوید : عرض کردم : فدایت شوم ، امور مقدّر معلوم است مقصود از امور غیر مقدّر چیست ؟ فرمود : خداوند جلوگیری می کند تا اینکه مقدّر نشود .
پنجم اینکه : دعا ، بلا را دفع می کند .
چنانکه ابی ولّاد حفص بن سالم خیّاط می گوید : در مدینه به خدمت امام ابی الحسن موسی (ع ) وارد شدم ، و چیزی همراه من بود که آن را به ایشان رساندم . حضرت فرمود : به اصحاب و یاران خویش اطّلاع بده و بگو که : تقوای خداوند عزّوجلّ را پیشه کنید ، که شما در عهد پادشاهیِ شخص
سرکشی هستند (و مقصودشان ، اَبُوالدَّوانیق یعنی منصور خلیفه عبّاسی بود) ، پس زبانهایتان را حفظ کنید ، و بر جانها و دینتان محافظت کنید ، و اموری را که از وقوعِ آن بر ما و خودتان بیم دارید با دعا دفع کنید؛ زیرا به خدا سوگند ، که دعا و درخواست نمودن از درگاه الهی ، بلا را دفع می کند در حالی که بلا مقدّر شده و اراده حتمی و قضای الهی به آن تعلّق گرفته و تنها امضای آن باقی مانده است ؛ ولی وقتی خداوند خوانده می شود و از او خواسته می شود که بلا را برگرداند ، آن را دفع می کند ، پس در دعا اصرار کنید که خداوند خود شما را از شرّ آن کفایت فرماید .
ابوولاّد می گوید : وقتی فرمایش حضرت ابی الحسن (ع ) را به یاران خود رساندم ، ایشان بدان عمل نموده و بر ابوالدّوانیق نفرین کردند ، و درست در سالی به سوی مکّه خارج شده بود ، در کنار بئرمیمون پیش از آنکه مناسک حجّ را انجام دهد ، جان سپرد و خداوند ما را از دست او راحت کرد .
ابوولاّد می گوید : من نیز در آن سال حاجی بودم ، به خدمت حضرت ابی الحسن (ع ) رسیدم ، ایشان فرمود : ای اباولاّد ، چگونه دیدید کامیابی و مستجاب شدن در آنچه را که به شما امر نموده و بر انجام
آن تشویق کردم ، یعنی نفرین کردن بر ابی الدّوانیق ؟ ای اباولاّد ، هیچ بلایی نیست که خداوند بر بنده مؤمن نازل می کند و دعا را به او الهام می کند ، مگر اینکه خداوند بزودی آن بلا را برطرف می نماید . و هیچ بلایی نیست که خداوند بر بنده مؤمنی نازل می کند و او از دعا کردن خودداری می کند ، مگر اینکه آن و گرفتاری طولانی می گردد ، پس وقتی بلا بر شما نازل شد ، بر شما باد به دعا کردن !
ششم اینکه : مقصود از گفتار خداوند - جلّ جلاله - آنجا که می فرماید
ما یَفْتَحِ اللّهُ للِنّاسِ مِنْ رَحْمَهٍ ، فَلامُمْسِک لَها . (30)
- هر رحمتی را که خداوند برای مردم بگشاید ، هیچ کس نمی تواند جلو آن را بگیرد .
همان دعاست ، چنانکه امام صادق (ع ) در روایتی در رابطه با آیه شریفه فوق می فرمایند مقصود همان دعاست .
هفتم اینکه : دعا ، سبب تندرستی و بهبودی از هر بیماری است .
چنانکه محمّد بن مسلم می گوید : به امام باقر(ع ) عرض کردم : آیا اینکه می گویند که رسول خدا(ص ) درباره حَبّه سَوْداء(31) فرموده که : مایه شفا و بهبودی از هر بیماری است ، جز مرگ . صحیح است ؟ فرمود : بله ، سپس فرمود : آیا
می خواهی تو را از چیزی که سبب شفا و بهبودی از هر بیماری و آسیب ، حتّی مرگ است ، آگاه سازم ؟ عرض کردم : بله ، فرمود : دعا .
هشتم اینکه : دعا ، قضای مُبْرَم و اراده حتمی و استوار الهی را برمی گرداند .
چنانکه علیّ بن عقبه می گوید : از امام صادق (ع ) شنیدم که می فرمود : براستی که دعا ، قضا و اراده حتمی و مُبْرَم را بعد از اینکه سخت و محکم شده باشد ، برمی گرداند ، پس بسیار دعا بکن ، زیرا دعا کلید تمام رحمتها ، و سبب کامیابی و برآورده شدن تمام خواسته هاست ، و جز با دعا کردن نمی توان به آنچه نزد خداوند است (32) نایل گردید . بی گمان هیچ دری نیست که بسیار کوبیده شود ، مگر اینکه بزودی به روی کوبنده اش گشوده می شود .
نهم اینکه : هرکس از نزول بلا بهراسد و بخواهد آن را با دعا برگرداند ، خداوند -جلّجلاله - او را به آرزویش نایل می گرداند .
چنانکه در روایتی آمده امام صادق (ع ) فرمود : هرکس بیم آن را داشته باشد که بلا و مصیبتی به او برسد ، پس با دعا کردن در برابر آن بایستد ، [یا : برخیزد و برای مرتفع شدن آن دعا بکند] ، هیچگاه خداوند آن بلا
را به او نشان نمی دهد و وی را به آن گرفتار نمی نماید .
تمام فواید دعا را که روایات گذشته مشتمل بر آن است ، ما از ناحیه انعام و احسانی که خداوند - عزّوجلّ - بر ما تفضّل فرموده ، آشکارا یافته ایم ، پس هرکس حسن ظنّ به صدق گفتار ما دارد ، در حقّ بودن و تحقّق این حالت که از خودمان ذکر نمودیم (یعنی یافتن همه این نتایج ) ، شکّ و تردید به خود راه ندهد .
دهم اینکه : دعا ، در مقابل نزول بلا قرار گرفته و از آن جلوگیری نموده و آن را تا روز جزا و قیامت به عقب می اندازد .
چنانکه در روایتی آمده که امام رضا (ع ) فرمود که از پدربزگوارم (ع ) شنیدم که می فرمود : براستی که دعا در مقابل بلا و گرفتاری می ایستد ، و آن دو (یعنی دعا وبلا) تا روز قیامت توافق پیدا می کنند . (33)
یازدهم اینکه : دست دعا کننده هرگز خالی از فضلِ رحمت خداوند - جلّ جلاله - برنمی گردد .
چنانکه محمّد بن یعقوب کلینی روایت نموده که امام صادق (ع ) فرمود : هیچ بنده ای دستش را به درگاه خداوند سرافراز جبّار نمی گشاید ، مگر اینکه خداوند - عزّوجلّ - شرم می کند که چیزی از فضلِ رحمت خویش در آن نگذاشته ، دست او را خالی برگرداند ، پس هرگاه که دعا می
کنید ، تا دستتان را بر روی و سرخویش نکشیده اید ، برنگردانید . (34)
درباره این سایت